تحلیل عوامل تاثیر گذار بر صنعت کاشی و سرامیک (قسمت اول)

تحلیل صنعت

عوامل سیاسی
مهمترین عامل تقاضا برای صنعت بخش مسکن و به طور کلی ساختمان است. بنابراین بهبود وضعیت ساخت و ساز در کشور مهمترین عامل ایجاد کننده رونق در صنعت کاشی و سرامیک خواهد بود.
مهمترین معضل صنعت نیز افزایش بی رویه ایجاد کارخانجات تولید کاشی و سرامیک در زمان رونق این صنعت بوده است که با ایجاد مازاد عرضه در سال های بعد و در کنار وضعیت رکودی مسکن منجر به ایجاد بحران در صنعت شده است به طوری که در حال حاضر این صنعت در ۵۰ % ظرفیت خود فعالیت می کند.
بنابراین برنامه دولت برای بخش مسکن و نیز توقف صدور پروانه فعالیت برای واحد های جدید در وضعیت صنعت نقش موثری خواهد داشت.
در حال حاضر ۱۳۴واحد تولیدی کاشی و سرامیک در سطح کشور فعالیت دارند که ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار نفر مستقیم و غیر مستقیم به همراه صنایع جانبی در آنها فعالیت دارندو احداث ۴۴ واحد تولید کاشی و سرامیک در دست اقدام است که در نهایت در مدت ۲ سال مجموع این واحدها مورد بهره برداری قرار می گیرند.
طبق اطلاعات ACIMAC رد سال ۲۰۱۵ ،ظرفیت اسمی تولید ۶۸۰ میلیون متر مکعب بوده است.تولید ایران در سال ۲۰۱۴ حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد کاهش داشته و این وضعیت در سال ۲۰۱۵ هم ادامه پیدا کرده است به طوری که تولید سال ۲۰۱۵, ۳۰۰ میلیون مترمربع محاسبه شده است. تقاضای داخلی نیز با %۳۲ افت به ۱۹۰ میلیون مترمربع رسیده است.تنها نکته مثبت در صنعت در سال ۲۰۱۵ افزایش صادرات به میران ۲,۸ % می باشد.

ایران تا سال ۲۰۱۳ رتبه چهارم تولید کاشی در دنیا را داشت اما در سال ۲۰۱۴ به رتبه ششم و در سال ۲۰۱۵ به رتبه نهم رسید.

در حال حاضر با توجه به وجود مازاد عرضه در صنعت،حفظ بازار های صادراتی بسیار مهم می باشد.مهمترین کشور وارد کننده کاشی و سرامیک از ایران, عراق است. همچنین در سال ۹۴ برای کشورهای آفریقایی نیز صادرات از مرحله ارسال نمونه به ارسال انبوه رسیده است.بنابراین روابط با کشورهای وارد کننده کاشی مخصوصاٌ کشورهای همسایه مهمترین عامل اثرگذار بر فروش صنعت در بعد سیاسی است.



در جدول بعد آمار صادرات برای ۱۰ کشور برتر را مشاهدی می کنید:



در جدوال بعد به ترتیب ۱۰ کشور برتر وارد کننده و صادرکننده کاشی و سرامیک را مشاهده می کنید:



ایران تا سال ۲۰۱۴ در رتبه چهارم بزرگترین صادرکنندگان کاشی و سرامیک دنیا بوده است اما در سال ۲۰۱۵ جای خود را به هند داد و در رتبه پنجم قرار گرفت.

آمار تولید ۹ ماهه ۹۵ هم به شرح زیر است:



وجود منابع کافی انرژی و مواد اولیه در داخل و بازارهای مناسب در کشورهای مجاور، نیازهای اولیه برای رشد و پویایی این صنعت را فراهم میکند. از طرف دیگر سابقه فرهنگی ایران در تولید کاشی با طرح های زیبا و چشم نواز باعث بوجود آمدن زمینه فرهنگی تولید کاشی نیز شده است. شایان ذکر است که زیبایی کاشی در طرح و نقوش روی آن نهفته است و سابقه فرهنگی موجود میتواند به قابلیت محوری تبدیل شود.اما یکی از مشکلات اساسی صنعت انحصاری بودن و بالا بودن تعرفه های وارداتی است.

متأسفانه بعد از صنعت خودرو، صنعت کاشی و سرامیک دارای بیشترین تعرفه های واردات است. این امر باعث ایجاد یک بازار تقریباً انحصاری در داخل کشور شده است در نتیجه صاحبان این صنعت، نیازی به تغییر فرمولاسیون و کاهش هزینه های مواد اولیه، افزایش کیفیت محصولات، مدیریت انرژی و مسائل دیگر احساس نکرده اند.به طور کلی سیاست های دولت برای روابط بازرگانی در این صنعت می تواند بر آینده آن نقش بسزایی داشته باشد.
نرخ دلار هم به دلیل صادراتی بودن بخش مهمی از تولیدات صنعت مهم است.

مشکل دیگر این صنعت عدم یکپارچه سازی است ،در صنعت کاشی و سرامیک، وجود واحدهای تولیدی کوچک و متفرق در این صنعت است. این کارخانجات به صورت تولیدکنندگان انبوه نیستند و هرکس به اندازه توان مالی خود اقدام به احداث و راه اندازی کارخانهای نموده است. در ایران حدود ۱۰۰ میلیون مترمربع ظرفیت تولید کاشی مربوط به ۴۰ کارخانه است ولی در ترکیه یک کارخانه به نام "کاله " به تنهایی حدود۶۰ میلیون مترمربع کاشی تولید میکند. ( این کارخانه بزرگترین کارخانه تولید کاشی به صورت یکپارچه در جهان است). علت اصلی این پراکندگی در تولیدکنندگان، حرکت محتاطانه آنها در تولید کاشی و سرامیک است که با یکدیگر تجمیع نشده اند و اگر در بعد کلان بررسی شود، کارخانه های کوچک، هرکدام هزینة جداگانه ای جهت تعمیرات، پشتیبانی، فروش و غیره خواهند داشت و این در حالی است که با تجمیع صنایع کاشی این هزینه ها به شدت کاهش خواهد یافت. مثلاً در کارخانه "کاله " یک واحد تعمیرات، پشتیبانی و فروش وجود دارد. در صورت تصمیم دولت برای ساماندهی صنعت می تواند به بهبود وضعیت صنعت کمک کند.
همچنین برنامه دولت برای ساخت بیمارستان ، مدارس و هتل ها و نیز مرمت آثار باستانی و حفظ و نگه داری ان ها به این صنعت کمک خواهد کرد.