کاشی‌ها و سرامیک‌ها با توجه به نوع محصول تولیدی و نوع تکنولوژی به کار گرفته شده، فرآیند تک پخت، دو پخت و سه پخت طبقه بندی می‌شوند. در ابتدا بدنه پخته شده و پس از لعاب زنی پخت دوم انجام میگیرد. در صنعت کاشی به منظور ایجاد تنوع و زیبایی بیشتر، در برخی از تولیدات با ایجاد نقوش بر روی کاشی دیواری به صورت چاپ بر روی کاشی، برای سومین بار پخته می‌شود. از آنجا که هنر تزئین محصولات سرامیکی از دیرباز در فرهنگ‌ها و سنن اقوام مختلف به عنوان یک بخش با اهمیت مورد توجه بوده و طی قرون و اعصار، تحولات چشمگیری داشته و این محصولات به تدریج در زمره کالاهای لوکس گرانقیمت قرار گرفته است، کاشی‌های سرامیکی نیز از این گردونه خارج نبوده‌اند، چنانکه با ورود صنعت چاپ و رنگ، همچنین فلزات گرانبها روی ظروف و دیگر لوازم سرامیکی، کاشی‌ها نیز حال و هوای جدیدی به خود گرفتند و با ترکیبی از رنگ، جنس و انعکاس نور در ترکیب با چاپ‌هایی از جنس طلا و پلاتین، نهایت زیبایی را برای فضاهای کاشیکاری شده به ارمغان آوردند. پررنگ تر بودن جنبه‌های هنری اش، ولی این بخش از صنعت به فرهنگ و ذائقه مصرف کننده بسیار وابسته است و به جهت ساختار و شرایط تولید و نوع و کیفیت مواد اولیه مصرفی نسبت به محصولات عادی، از قیمت بالاتری برخوردار میباشد و همین امر باعث شده که مقدار مصرف و نوع محصولات در کشورهای مختلف بسیار متفاوت باشد. به عنوان مثال در بخش‌های شمال اروپا و اسکاندیناوی تقریبا کاشی دکوری مفهومی ندارد و در کشورهای شرقی و غربی جزو لاینفک یک فضای کاشی کاری شده است، این محصول به طور مستقیم نیز با ساختار و وضعیت اقتصادی مناطق ارتباط دارد. صنعت تولید قطعات دکوری برای کاشی‌های سرامیکی در ایران سابقه زیادی ندارد ولی طی این چند دهه تحولات بسیاری در آن به وجود آمده و همگام با رشد تکنولوژی پیشرفته است. طی چند دهه اخیر با بهبود وضعیت اقتصادی مردم و رشد صنعتی کاشی سرامیکی در ایران میزان تولید و مصرف قطعات دکوری و به اصطلاح پخت سوم به شدت توسعه یافت. به گونه‌ای که سرویس بهداشتی و آشپزخانه هیچ ساختمانی بدون حضور کاشی پخت سوم، معنا و زیبایی ندارد و سلیقه صاحبخانه را تأمین نمی‌کند. این تکنولوژی که نام علمی آن PVD است، از صنعت فلزات و پالستیک وارد سرامیک شده است و از لایه نشانی فلزاتی نظیر تیتانیوم وکروم در مجاورت گاز نیتروژن روی لعاب کاشی سرامیکی پوششی مقاوم ایجاد میکند و رنگ‌های طلایی و پلاتینی را شبیه سازی می‌نماید. به دنبال این روند، ورود میهمان ناخوانده دیگری به نام چاپ دیجیتال در تولید کاشی سرامیکی باعث شد تا نوع جدیدی از کاشی دکوری با چاپ تصاویر باکیفیت، تنوع و وضوح بالا در بازار تعریف گردد که با قیمتی بسیار ارزانتر و در حد همان کاشی عادی در کارخانجات تولید و به بازار عرضه شد. اگر بخواهیم این محصولات را از بعد پخت سوم به اصطلاح سنتی تحلیل نماییم نتیجه به این ترتیب خواهد بود که محصولات کوتینگ طلایی با وجودی که در زمینه ایجاد خراش مقاومند و قیمت پایینی دارند ولی امکان اعمال بر بخش‌های خاص و ترکیب با سایر مواد در خلق طرح‌های مختلف را ندارند و عمدتأ پوشش کاملی روی سطح ایجاد نمی‌نمایند، ضمن اینکه عمدتأ جلوه طلایی آن مصنوعی است و مشتریان خاص آن را نمی‌پسندند چرا که از نظر مقاومت شیمیایی به هیچ وجه قابل رقابت با طلا نیستند. در خصوص تصاویر چاپ شده دیجیتال که به عنوان قطعات تزئینی عرضه می‌شوند نیز می‌توان به این مهم اشاره داشت که کیفیت و تنوع طرح بسیار بالا و قیمت بسیار پایین است. با این حال از چند مشخصه اصلی قطعات پخت سوم که آن را به کالای لوکس تبدیل میکند، تنها از مزیت تنوع چاپ برخوردار میباشد و خبری از انعکاس زیبای چاپ‌های لوستر و انکسار شیشه‌های برجسته وتروزا و حس لمس سطوح مختلف با دانه‌های شاین و تلألو زیبای طلا نیست! با این همه، آینده این صنعت خواه نا خواه مانند تمامی محصولات هنری دیگر، تحت تأثیر تکنولوژی‌های نو قرار گرفته و خواهد گرفت و در حال حاضر تولیدکنندگان ایتالیایی به عنوان رهبر بازار در طرح و نوآوری آمیزه‌ای از پخت سوم سنتی با تکنولوژی دیجیتال را به بازار عرضه نموده‌اند و در آن با ترکیب و استفاده از توان و تنوع و کیفیت چاپ دیجیتال و استفاده از مواد خاص و ویژه پخت سوم و همچنین ورود فلزات گرانبها به عنوان جوهرهای چاپ دیجیتال طرح‌های بسیار بدیع و زیبایی به بازار عرضه نموده‌اند. به نظر می‌رسد محصولات پخت سوم و دکوری کاشی و سرامیک برای بقا و حضور در بازار امروز باید بخش‌های لوکس و بسیار با کیفیت بازار را نشانه روند تا با تکیه بر وجود تقاضای خاص در این بخش بازار و قابلیت پرداخت هزینه بالا، بهره‌برداری لازم جهت رشد کمی و کیفی خود را داشته باشند.
همان طور که بیان شد، از جمله پرمصرف‌ترین موارد استفاده از کاشی در داخل کشور، مصالح ساختمانی به شمار می‌رود. شرکت‌های تولیدی جهت تولید یک کاشی با مرغوبیت نسبتأ بالا مراحلی شامل آنچه در ادامه آمده است، را طی میکند.
۱. مرحله اول: انتخاب مواد اولیه در ساخت کاشی
۲. مرحله دوم: مخلوط کردن مواد در منبع بالمیل
۳. مرحله سوم: پخت اولیه توسط دستگاه اسپری درایر
۴. مرحله چهارم : قالب بندی و پرس کاشی
۵. مرحله پنجم : پخت ثانویه کاشی
۶. مرحله ششم: لعاب زنی بر روی کاشی، که خود شامل دو مرحله:
مرحله اول :در این مرحله بیسکویت وارد کابین لعاب انگوب می‌شود.
مرحله دوم :در این مرحله، لعاب همراه با رنگ چاپی بر روی کاشی زده می‌شود.
۷. مرحله هفتم : چاپ بر روی کاشی
۸. مرحله هشتم : پخت نهایی کاشی
۹. مرحله نهم : درجه بندی کاشی
۱۰. مرحله دهم : بسته بندی کاشی
آنچه مورد بحث ماست، پخت مرحله سوم کاشی، یا همان پخت نهایی کاشی میباشد. در تولید یک کاشی در کارخانه تولید کاشی و سرامیک، همان طور که بیان شد، این عمل در مرحله هشتم از مراحل تولید جای میگیرد. در ادامه توضیح مختصری درباره آن خواهد آمد.
مرحله هشتم : پخت نهایی کاشی
بعد از مرحله چاپ به منظور جلوگیری از چسبیدن سطح زیر کاشی به رولر کوره، از لعابی به نام انگوب دیرگداز که فرمول آن بیشتر شامل منیزیت است، استفاده می‌شود.
سپس کاشی‌ها توسط دستگاه رولرماتیک وارد واگن‌های ذخیره کاشی می‌شوند که ظرفیت هر یک ازاین واگن‌های ذخیره، ۸ تا ۷۰ متر مربع کاشی است.
این واگن‌های ذخیره کاشی توسط ریل‌های کلاغی که در کف کارخانه کار گذاشته شده به سمت ورودی کوره‌ها آورده می‌شوند. کاشی‌ها مجدداً توسط دستگاه رولرماتیک تخلیه شده و به ابتدای ورودی کوره آورده می‌شوند.
کوره پخت کاشی :
مشخصات فنی این کوره که دارای طولی به اندازه‌ی ۸۶ متر و عرض آن ۵/۲ متر است و دارای ۱۲۰ مشعل بودکه ۶۰ مشعل آن در بالای کوره و ۶۰ مشعل دیگر آن در زیر کوره قرار گرفته است.
زمان پخت کاشی در این کوره بین ۵۰ تا ۶۰ دقیقه میباشد و دمای کوره در حدود ۱۱۵۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد میباشد، که چنانچه دمای داده شده به کاشی زیاد باشد کاشی به شکل مورب شکسته می‌شود.
پس از اتمام پخت کاشی‌های خارج شده از کوره از زیر جک کوچکی عبور میکند که چنانچه کاشی‌ها هوادار باشند، یعنی ضخامت آنها بیش از حد معمول باشد، این جک کاشی‌ها را شکسته و آنها را از خط تولید خارج میکند.
مواد معمول مورد استفاده در پخت سوم کاشی عبارتند از:
لعاب شکری یا ویتروزا یا شیشه
انواع پودر چاپ
لعاب سفید پوششی
پلاتین و طلا
موادی مانند ریلیف به منظور چاپ برجسته‌ی خمیری
انواع لوسترها، صدفی، آینه ای، رنگی
انواع اکسیدهای رنگی مانند کبالت (به رنگ‌های سرمه ای، سبز، قرمز و ...)
انواع لعاب شکری لوستر و صدفی به صورت پودری
انواع رنگ‌های متالیک و اکلیل دار در دماهای حدود ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد
انواع رنگ‌های قرمز پخت سوم در دماهای حدود ۸۵۰ درجه سانتیگراد
روغن چاپ که جهت ساخت خمیر چاپ استفاده میگردد که معمولأ دو نوع پایه آب و بنزین هستند که به دلیل مسائل زیست محیطی نوع حلال آب آن در دنیا کاربرد فراوانی داشته و از انواع دیگر پرهیز میگردد.
نظرات
ارسال یک نظر